فهرست

عنوان         صفحه

مقدمه................................ 1

بخش اول) كلیات....................... 3

       فصل اول) قواعد عمومی ......... 4

                 گفتار اول) تعریف خسارت 4

                 گفتار دوم) مفهوم و ماهیت نقض قرارداد  5

       فصل دوم) ماهیت مسوولیت ....... 6

                  گفتار اول) مفهوم مسوولیت 6

                         مبحث اول) مفهوم لغوی و اصطلاحی مسوولیت ............................. 6

                         مبحث دوم) اقسام مسوولیت    7

                                 بند اول) مسوولیت اخلاقی ..................................... 7

                                 بند دوم) مسوولیت حقوقی ..................................... 7

                 گفتار دوم) منابع مسوولیت قهری و قراردادی ..................................... 13

                          مبحث اول) منابع فقهی 13

                                   بند اول) قاعدة اتلاف 14

                                   بند دوم) قاعدة‌ تسبیب 14

                                   بند سوم) قاعدة ضمان ید ..................................... 15

                         مبحث دوم) مبانی نظری   16

                             بند اول) نظریه تقصیر   16

                             بند دوم)  نظریه خطر    17

بخش دوم) مسوولیت قراردادی و ضمنانت اجرای آن 19

       فصل اول) محدوده الزامات قراردادی طرفین عقد   20

               گفتار اول) وجود قرارداد صحیح و الزام آور بین طرفین ........................... 20

               گفتار دوم) تعهدات اصلی طرفین 21

               گفتار سوم) لوازم قانونی یا عرفی قرارداد 23

      فصل دوم) شرایط تحقق مسئولیت قراردادی 24

               گفتار اول) عهد شكنی و مفهوم آن   25

                       مبحث اول) تأثیر مطالبه در تحقق عهد شكنی................................. 27

                       مبحث دوم) اقسام عهد شكنی     29

                گفتار دوم) تقصیر قراردادی   36

                       مبحث اول) مفهوم و تعریف تقصیر   36

                       مبحث دوم) لزوم تقصیر و اقسام آن 39

                               بند اول) لزوم تقصیر  39

                               بند دوم) اقسام تقصیر    40.....................................

                       مبحث سوم) اثبات تقصیر    42

                 گفتار سوم) ضرر ..... 43

                      مبحث اول) لزوم ورود ضرر و مفهوم آن ..................................... 43

                      مبحث دوم) اقسام ضرر   45

                      مبحث سوم) شرایط ضرر قابل مطالبه 50

                              بند اول) مسلم و قطعی بودن ضرر.................................. 50

                               بند دوم) مستقیم بودن ضرر ..................................... 52

                               بند سوم) خسارت قبلاً جبران شده باشد. ........................... 54

         فصل سوم) دعوی جبران خسارت  . 55

بخش سوم) اسباب معافیت از پرداخت خسارت    58

          فصل اول) قوة قاهره ........ 60

                   گفتار اول) تعریف قوة‌ قاهره   60

                   گفتار دوم) اوصاف قوة قاهره   61

                           مبحث اول) وصف خارجی بودن 62

                           مبحث دوم) وصف مقاومت ناپذیری ..................................... 63

                           مبحث سوم) ممكن نبودن پیش‌بینی ..................................... 64

          فصل دوم) اقدام متعهد له ... 66

         فصل سوم) دخالت شخص ثالث .... 67

         فصل چهارم) تأثیر قوة قاهره بر قرارداد 68

بخش چهارم) قراردادهای راجع به مسوولیت 72

           فصل اول) قراردادهایی كه راجع به اصل مسئوولیت و حدود آن است75 .......................

                    گفتار اول) قرار دادهای راجع به فزونی مسوولیت ............................. 75

                    گفتار دوم) قرار دادهای راجع به كاهش مسوولیت ............................. 76

                    گفتار سوم) نفوذ حقوقی این قراردادها ..................................... 78

          فصل دوم) قراردادهایی كه ناظر به ارزیابی و تعیین میزان خسارت است 79

                    گفتار اول) مفهوم وجه التزام     79

                    گفتار دوم) احكام وجه التزام     81

نتیجه گیری........................... 85

فهرست منابع و مأخذ................... 87

به شیوه‌های گوناگون ممكن است تعهدی بوجود آید و شخصی را متعهد ساخت. تعهد قراردادی كه در نتیجه توافق بین دو یا چند اراده بوجود میآید یكی از انواع آن می‌باشد. متعهد هم به سبب قرارداد ملزم می‌گردد یكسری كارهایی را انجام دهد یا مبلغی را بپردازد یا . . .  عدم ایفای وظایف قراردادی سبب نقض تعهد شده و ضمانت اجراهایی را در پی دارد كه جبران خسارت ناشی از این نقض یكی از انواع آن می‌باشد. در این تحقیق كه تا سر حد امكان سعی در كامل بودن آن بوده ولی بی‌شك كامل نیست، جبران خسارات ناشی از نقض قراردادها بررسی می‌گردد و بطور كلی در چهار بخش آمده است، بخش اول كلیات می‌باشد كه در فصل اول آن قواعد عمومی راجع به موضوع گفته و بررسی می‌شود و در فصل دوم آن ماهیت  مسوولیت و مبانی و منابع آن مورد بررسی قرار می گیرد. در بخش دوم كه راجع به مسوولیت قراردادی و ضمانت اجرای آن است بحثهایی چون محدوده الزامات قراردادی طرفین عقد (فصل اول) شرایط تحقق مسوولیت قراردادی (فصل دوم) و دعوی جبران خسارت مورد بررسی قرار می‌گیرد.

اینكه در صورت نقض قرارداد توسط متعهد و ورود خسارت به متعهد له باید متعهد جبران كند همیشه لایتغیر نیست به عبارت دیگر گاهی اوقات وجود بعضی عوامل و شرایط باعث می‌شود متعهد علیرغم نقض تعهد و ورد خسارت به متعهد له از پرداخت خسارت معاف گردد به همین جهت اسباب معافیت از پرداخت خسارت در بخش سوم این تحقیق بررسی شده است.

با توجه به اصل آزادی اراده ها طرفین قرارداد می‌توانند در هر موردی توافق كنند به شرط اینكه خلاف نظم عمومی و قواعد آمره نباشد ولی آیا دربارة عدم مسوولیت طرفین در صورت نقض قرارداد می توانند توافق كنند یا خیر؟ اگر می‌توانند تا چه حدی مجاز می‌باشند؟ به این سئوالات در بخش چهارم پاسخ داده شده است.

در پایان برخورد واجب می‌دانم از كلیه معلمین و اساتیدی كه مرا در راه كسب دانش و معرفت یاری نموده‌اند مخصوصاً دكتر اسدالله رنجبر كه زحمت راهنمایی و مشاوره بنده را در این تحقق تقبل فرمودند و دكتر مرادی كه داوری نهایی این پروژه را پذیرفتند و نیز خواهر عزیز و بزرگوارم  فاطمه رضایی امین كه در تصحیح و نگارش این پروژه زحمت زیادی را متحمل شدند تشكر و قدر دانی نمایم.